Punjabi Essay on Diwali "ਦੀਵਾਲੀ ’ਤੇ ਲੇਖ" for Students of CBSE, PSEB for Class 8, 9, 10 and 12 Exam.

 ਦੀਵਾਲੀ ’ਤੇ ਲੇਖ 

Diwali Essay

ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ

ਦੀਵਾਲੀ, ਜਿਸਨੂੰ "ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੁਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ, ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ, ਜੈਨ ਅਤੇ ਬੌਧ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦਿਨ ਪ੍ਰਭੂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੌਦਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਣਬਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਯੋਧਿਆ ਵਾਪਸ ਆਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਲਈ ਅਯੋਧਿਆ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਗਲੀਆਂ ’ਚ ਦੀਵੇ ਜਲਾਏ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ 52 ਰਾਜਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗਵਾਲੀਅਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚੋਂ ਰਿਹਾਈ ਪਾਈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੀਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਇਹ ਦਿਹਾੜਾ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਕਿਦਾਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਸਵੇਰੇ ਨਹਾ-ਧੋ ਕੇ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੀਵਿਆਂ, ਰੰਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁਖ-ਸਮ੍ਰਿੱਧਿ ਆਵੇ। ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਬੱਡੇ ਪਟਾਖੇ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਵੰਡਦੇ ਹਨ।

ਆਧੁਨਿਕ ਮਹੱਤਵ (ਨਵੇਂ ਰਾਜਾਂ ਸਮੇਤ)

ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 28 ਰਾਜ ਅਤੇ 8 ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਨ। ਦੀਵਾਲੀ ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖਾਸ ਰੂਹ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀਵੇ ਜਲਾਉਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਲਕਸ਼ਮੀ ਪੂਜਾ ਖਾਸ ਧਾਰਮਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰੀਦੀ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਨਵੇਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ, ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੱਕ ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਰੀਆਵਰਨਕ ਸੁਨੇਹਾ

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਟਾਖਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ "ਹਰਿਆਲੀ ਦੀਵਾਲੀ" ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਪਟਾਖੇ ਛੱਡਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਾਂਝ ਨਾਲ ਮਨਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਨਿਸਤਾਰਾ

ਦੀਵਾਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਨੇਕੀ ਦੀ ਬੁਰਾਈ ’ਤੇ ਜਿੱਤ, ਉਮੀਦ ਦੀ ਅੰਧਕਾਰ ’ਤੇ ਜਿੱਤ, ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਨਫਰਤ ’ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਭਿਆਚਾਰ, ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।